کد خبر: ۳۶۰۶۱۹
تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۳۹۵ - ۰۷:۰۱ 15 January 2017

قرار داشتن ایران روی کمربند زلزله واقعیت تلخی است که باید همه آن را بپذیرند. واقعیتی که با وجود تلخی و بزرگی‌اش کسی به فکر چاره‌اندیشی اساسی و جدی درباره آن نیست و با کمترین شدت وحدتش آسیب‌های جبران‌ناپذیری را در بخش تلفات انسانی و غیرانسانی شاهد هستیم. خراسان شمالی سومین استان خطر خیز کشور است و هیچ یک از افرادی که سابقه سکونت در این استان را دارند خاطرات تلخ زلزله بهمن سال 75، را فراموش نمی کنند اما زمین لرزه های بهار امسال حساسیت ها را نسبت به زلزله افزایش داد و یاد آور خاطرات تلخ زلزله شد.ویرانی کامل  روستاها ی ناوه و قزلقان از مشهودترین پیامدهای این زلزله بود.  اما آنچه از خاطره تلخ زلزله تلخ تر است این است که با گذشت سال ها هنوز هم شهرها و روستاها منتظر تدابیر ایمن سازی هستند و خلاء نبود اهرم هایی برای اعمال مقررات و  آیین نامه ها در همان حد مطالبه باقی مانده و فراتر از آن نرفته است.

خراسان شمالی سومین استان خطر خیز کشور است و هیچ یک از افرادی که سابقه سکونت در این استان را دارند خاطرات تلخ زلزله، سیل و سرمازدگی و خشکسالی را فراموش نمی کنند اما زمین لرزه های بهار امسال حساسیت ها به زلزله را افزایش داد و یاد آور خاطرات تلخ زلزله بهمن سال 75 شد.

ویرانی کامل  روستاهای ناوه و قزلقان از مشهودترین پیامدهای این زلزله بود.  اما آنچه از خاطره تلخ زلزله تلخ تر است این است که با گذشت سال ها هنوز هم شهرها و روستاها منتظر تدابیر ایمن سازی هستند و خلاء نبود اهرم هایی برای اعمال مقررات و آیین نامه ها در همان حد مطالبه  باقی مانده و فراتر از آن نرفته است. هنوز هم طبق عادت همیشگی هنگام وقوع هر حادثه، همه، پرچمدار تغییر و تحول می شویم و بعد از مدتی و هنگام گذر از حوادث بزرگ و کوچک فراموشی نصیب مطالبات بحق ما می شود و نمونه آن زلزله سال 75 و زلزله هایی بود که در ابتدای سال با آن ها مواجه شدیم و با وجود فریاد ها برای ایمن سازی، مقاوم سازی و غیره باز هم لرزه محسوسی بر اندام آن هایی نیفتاد که بدون رعایت قوانین و مقررات ساختمان سازی، ساختمان می سازند تا در زلزله ها آوار شود و تاوان آن را مردم بدهند.
 به گفته کارشناسان و صاحب نظران قرار داشتن ایران روی کمربند زلزله واقعیت تلخی است که باید همه آن را بپذیرند. واقعیتی که با وجود تلخی و بزرگی‌اش کسی به فکر چاره‌اندیشی اساسی و جدی درباره آن نیست و با کمترین شدت و حدتش آسیب‌های جبران‌ناپذیری را در بخش تلفات انسانی و غیرانسانی شاهد هستیم.
ضرورت هایی که باید به آن ها پرداخت
در همین ارتباط، رئیس سازمان نظام مهندسی خراسان شمالی با تشریح نمایی از وضعیت مرکز استان به لحاظ حاشیه نشینی و بافت فرسوده می گوید: وضعیت این مناطق  مساعد نیست و نمی توان این واقعیت را انکار کرد که در مرکز استان تعداد قابل توجهی از مردم در حاشیه ها و بافت فرسوده سکونت دارند و از سویی چون توان مردم برای ساخت و ساز بالا نیست باید به این افراد کمک شود.«علی اکبر رمضانی» با بیان این که اگر خسارت های زلزله سال 75 برآورد شود رقم بزرگی خواهد بود، اعلام می کند: اگر 20 یا 30 درصد از هزینه های بعد از زلزله صرف احیای بافت فرسوده و یا حاشیه های شهر و یا سرمایه گذاری ها به این سمت معطوف می شد علاوه بر بحث سلامت مردم سلامت روان آن ها نیز فراهم می شد.
وی به یکی از مهمترین نکات ساخت و ساز در کشور نیز اشاره می کند و اظهارمی دارد: ورود افراد غیر متخصص به عرصه ساختمان سازی موجب شده است تا با وجود این همه قوانین و مقرراتی که در مورد ساختمان سازی وجود دارد، اما باز هم شاهد ساخت و سازهای غیر اصولی باشیم که ممکن است خانواده های زیادی را با خطر روبه رو کند.
وی می گوید: در بسیاری از کشورها مانند ژاپن که با وقوع زلزله مواجه هستند مقررات ساختمان سازی و همه قوانین این بخش مو به مو اجرا می شود اما در استانی مانند خراسان شمالی برخی ها به جای این که در برنامه ها به افق بلند مدت مدبرانه نگاه کنند اما این اتفاق نمی افتد. به جای این که سیستمی پاسخگو طراحی شود که کار قانونی و حرفه ای انجام بگیرد، با محدود کردن اجرای قوانین نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان خواسته و ناخواسته به افرادی کمک می شود که به دنبال  منافع خود هستند و نمی دانند با ساخت بناهای کم استحکام چه تاوانی را باید پس از وقوع زلزله بدهند.  وی با بیان این که حریم درستی برای ورود به حرفه ساخت و ساز تعریف نشده است، می گوید: سرمایه های زیادی در سطح کشور در صنعت ساخت و ساز هزینه می شود و ده ها و شاید صدها رشته از مشاغل به ساخت و ساز وابسته اند  و از سویی بیشترین آمار اشتغال ما در این بخش است اما اجرای ساخت و سازها توسط افراد غیراهل و بدون صلاحیت سبب می شود بهره برداران، مهندسان، جامعه و در نهایت محیط زیست متضرر شوند و با اجرای غیراصولی سازه ها سرمایه های ملی به خطر افتد.«رمضانی» در ادامه می گوید:  امروز صنعت ساختمان بسیار پیچیده شده است و انتظارات و توقع مردم و جامعه نیز به همان نسبت از جامعه مهندسی تغییر یافته است بنابراین مهندسان باید بیش از پیش نسبت به مسئولیت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود حساس باشند.
رتبه اول مسکن کم دوام
خراسان شمالی در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 85 دارای رتبه اول کم دوام ترین مسکن های شهری در کل کشور بود. این آمار اگر چه اکنون بهتر شده است اما هنوز هم  به ما می گوید توجه به ساخت مسکن با دوام را در استان باید دو چندان کرد و از سویی خراسان شمالی روی گسل هایی واقع شده است که مانند رینگی استان را در بر گرفته اند و این استان سومین استان در بروز زلزله است.
326 زمین لرزه در کمتر از 10 ماه
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی نیز در این مورد می گوید: 20 سال از زمین لرزه زمستان 75 می گذرد رخدادی تلخ که یادآوری آن دردناک است و برای گرامیداشت خاطره رفتگان این حادثه هم که شده باید در جهت بهتر شدن و مقاوم سازی ساخت و سازها تلاش کنیم.
 «حسین عظیمی» با ارائه آماری از وقوع زمین لرزه در استان در سال جاری می افزاید: از ابتدای سال جاری تاکنون 326 زمین لرزه در استان رخ داده است که از این تعداد 21 زمین لرزه 3 ریشتر و 4 زمین لرزه نیز شدتی بیش از 4 ریشتر داشت.
وی خاطرنشان می کند: استان روی گسل زلزله قرار دارد و به همین علت این استان در وقوع زلزله رتبه سوم کشوری را داراست و از سویی زمین لرزه های امسال موجی از نگرانی را در بین هم استانی ها ایجاد کرد و باعث شد کار مطالعاتی و پژوهشی را در استان روی گسل های مرکز  زلزله آغاز کنیم و هم چنین برای ایجاد یک مرکز لرزه نگاری در بجنورد اقدام شود و مطالعات میدانی هم روی گسل ها انجام شد. وی خاطرنشان می کند: زمین لرزه سال 75 به 137 روستا آسیب رساند و 88 کشته نیز داشت و همین امر موجب شد تا نگاه  به مقاوم سازی روستایی معطوف، راهبردی و پیگیری شود و بر همین اساس هم اکنون 56 درصد از مسکن های روستایی استان مقاوم سازی شده است و وضعیت روستاها نسبت به سال 75 تغییر کرده و رو به بهبود است.
در عین حال مدیرکل مدیریت بحران استانداری اذعان می کند: هم اکنون مهمترین نگرانی های ما در این زمینه بافت فرسوده و مناطق حاشیه شهرهای استان و به ویژه بجنورد است. وی بر ساخت و ساز واحدهای مسکونی بر پایه علوم مهندسی تاکید می کند و می افزاید:  باید از مصالح ساختمانی استاندارد استفاده و با توجه به نظارت های مهندسان ساخت و سازهای ایمن را فرهنگ سازی و نهادینه کنیم.
سرزمین گسل ها
 یک کارشناس ارشد زمین شناسی هم در مورد گسل های استان می گوید:  استان های خراسان  سرزمین گسل هاست و بارها شاهد زلزله های مخرب و ویرانگر در این منطقه بودیم و شهرهایی مانند قوچان، شیروان و بجنورد هم در معرض تخریب قرار گرفته اند.
دکتر «حسام شهریاری» اضافه می کند: در این منطقه گسل های فعال و بزرگی مانند کپه داغ هم قرار دارد و این که گفته شود پس از زلزله گسل فعال می شود درست نیست و این گسل ها هم اکنون زنده و فعال هستند.
 وی تاکید می کند: اضافه شدن هر یک درجه به بزرگی زلزله، انرژی آزاد شده آن را تقریبا 31.6 برابر بیشتر می کند و اگر چه زلزله‌های کمتر از ۴ ریشتر، بارها در طول ماه و حتی در یک روز اتفاق می‌افتند، اما غالبا توسط انسان حس نمی‌شوند و خطری نیز به همراه ندارند. در مقابل، زلزله‌های بالای 6 ریشتر چندان شایع نیستند.
تدوین برنامه های نظارتی
یکی از اعضای کمیته علمی سازمان نظام مهندسی ساختمان  خراسان شمالی در مورد ساخت و سازهای اصولی و قوانین مربوط به آن می گوید: با توجه به وجود مباحث 22 گانه مقررات ملی ساختمان خلاء قانونی در زمینه ساخت و ساز وجود ندارد و برهمین اساس ضروری است که دستگاه های اجرایی و نظارتی نظیر راه و شهرسازی، شهرداری ها، نظام مهندسی و اداره استاندارد تدوین برنامه های نظارتی برای بازه های زمانی مشخص  در راستای اجرای جدی تر قانون را در دستور کار خود قرار دهند.
دکتر «یحیی آبادی» بیان می کند: در احداث یک ساختمان ایمن، دست اندرکاران گوناگون اعم از مهندسان طرح و ناظر، سازنده ساختمان، تولید کننده مصالح، استادکاران، کارگران و عوامل فنی ساختمانی دخیل هستند که اگر هر یک از این عوامل در انجام وظایف خود کوتاهی کنند، خروجی کار نامطلوب خواهد بود. وی تصریح می کند: در این بین موضوعی که بیش از همه در کشور مورد غفلت واقع شده است نقش پررنگ سازنده ها و عواملی است که سازنده در اجرای ساختمان به کار می گیرد  و واضح است که طراحی ایمن یک ساختمان به تنهایی کافی نیست زیرا مهم تر از طراحی، اجرای درست آن است.
وی  می افزاید:  با توجه به اینکه اجرای ساختمان توسط سازنده و عوامل آن یعنی استادکاران و کارگران ساختمانی انجام می شود در صورتی که این افراد مهارت فنی کافی نداشته باشند و اهمیت اجرای صحیح ساختمان مطابق نقشه های اجرایی را درک نکرده باشند، نمی توان انتظار داشت که ساخته دست آن ها یک ساختمان ایمن باشد.
آینده سازی
در گوشه و کنار دنیا ساختمان هایی وجود دارند که با گذشت صدها سال هنوز هم از آن ها استفاده می شود. این ساختمان ها با نگاه به آینده ساخته شده اند و در کشور ما هم از این نوع ساختمان ها بسیار وجود دارد. اما باید این نگاه را عمومیت داد که آن چه می سازیم در واقع هدیه ما به آیندگان است و با این ساخت و سازها فرهنگ خود را به نمایش می گذاریم همان فرهنگی که در بناهای تاریخی که به یادگار برای ما مانده اند، می بینیم. /روزنامه خراسان شمالی
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار