قبرکن آرامستان جاوید بجنورد 7 سال بیشتر سابقه ندارد اما خیلی راحت با مرگ و ترس از قبرستان کنار آمده و در کنار قبرکنی تا چندی قبل نگهبان آرامستان هم بوده و شب های زیادی را به تنهایی در گورستان سر کرده؛ شب هایی که خالی از خاطره نبوده است. با لبخندی بر لب می گوید: به کلمه «گورکن» عادت کرده ام و مشکلی با آن ندارم. این کارم است، واقعاً گور کنم. خیلی ها مرابا این نام در گوشی های شان ذخیره کرده اند و خیلی حرف برای گفتن دارم. گفت و گوی خبرنگار ما را با «محمد باقری» تدفین گر یا همان «قبرکن» آرامستان جاوید بجنورد در ادامه می خوانید.
چطور شد وارد شغل قبرکنی شدی؟ هنگام تدفین مرده ها نمی ترسی؟
قبل از شروع رسمی کار تدفین به عنوان کارگر در آرامستان برای یک پیمانکار کار می کردم تا این که از طریق اداره مربوطه جذب و به طور رسمی وارد شغل قبرکنی شدم. روز اول که مشغول کار شدم خیلی استرس و ترس داشتم.
شب اول کاری ام قرار بود یک جنازه را برای تدفین بیاورند برای همین از همکار باسابقه ام درخواست کردم که مرا تنها نگذارد و به من کمک کند. با ترس وارد قبر تاریک شدم، بدنم می لرزید اما چون همکارم نزدیکم بود سعی می کردم بر ترسم غلبه کنم و همراهان متوفی متوجه این موضوع نشوند. قبل از این کار فکر می کردم خیلی آدم نترسی هستم اما از خوف متوفی تنم سست شد و بعد از این که کار تدفین تمام شد آرامش خاصی به من دست داد، بعد از آن هر وقت یکی از همکارانم را در حال تدفین می دیدم یاد شب اول کاری ام می افتادم. الان بیشتر از این که از مرده بترسم از آب و ارتفاع می ترسم.
به طور میانگین ماهانه حدود 25 متوفی را کفن و دفن می کنیم.
آیا قبر پولدارها و فقیرها با هم فرقی دارد؟ سنگ قبر چطور؟
هیچ فرقی ندارد همه یکسان هستند، تنها با یک کفن این دنیا را ترک می کنند و پول و مال به دادشان نمی رسد. سنگ قبرها قیمت های شان متفاوت و از 150هزار تا یک میلیون تومان است و به شرایط مالی صاحب عزا بستگی دارد. قیمت هر قبر در آرامستان جاوید حدود 600 هزار تومان است.
آیا تا حالا پیش آمده مرده ای زنده شود؟ این که برخی ها می گویند مار و عقرب از داخل قبر بیرون می آیند حقیقت دارد، شما دیده اید؟
بله، یک مورد اعدامی بود. شبی که قرار بود دو اعدامی را برای تدفین بیاورند یکی را آوردند اما زمانی که منتظر دومین جنازه بودم راننده آمبولانس به من خبر داد که مرده در سردخانه زنده شده است و دیگر منتظر تدفین او نباشم. این که می گویند مار و عقرب از قبر بیرون می آیند من تا حالا چیزی ندیده ام و فکر می کنم این حرف ها خرافات و حقیقت نداشته باشد.
درست است که می گویند در قبرستان روح وجود دارد ؟ آیا تا حالا خودت با آن ها مواجه شده ای؟
قبل از این که خودم با آن ها مواجه شوم این حرف ها را دروغ می دانستم. یکی از همکارانم قبل از من روح دیده بود، وقتی برایم تعریف کرد به او خندیدم و دستش انداختم تا این که خودم شبی که در حال گشت زنی داخل آرامستان بودم صدای پارس کردن سگ اتاق نگهبانی را شنیدم که لابه لای درختان با چیزی درگیر شده بود و بعد از چند لحظه سگ زوزه کشان به طرف اتاق نگهبانی فرار کرد. وقتی به سمت محل درگیری رفتم که ببینم سگ با چه چیزی درگیر شده ناگهان احساس کردم یک روح از کنارم رد شد، از ترس سریع به سمت اتاق نگهبانی برگشتم ولی سگ همچنان با صدای بلند پارس می کرد، تازه آن موقع یاد حرف های همکارم که قبلاً روح دیده بود افتادم. بعد از این اتفاق وقتی از یک شخص مطلع در این باره سوال کردم به من گفت احتمالا روح سرگردان بوده است.
تا حالا شده کسی پس از شنیدن عنوان شغلت بترسد؟
بله روزی برای خرید لوازم برقی به یک مغازه رفته بودم. همان طور که صاحب مغازه مشغول تهیه اجناس مورد نظرم بود ناگهان یک آمبولانس حمل جنازه از مقابل مغازه رد شد که با صدای بلند با خودم گفتم باز امشب باید شیفت باشم. صاحب مغازه فهمید من گورکن هستم و برای چند لحظه به من زل زد و لکنت زبان گرفته و معلوم بود که خیلی از شغلم ترسیده است.
در مدت 7سال چند مرده را دفن کردی؟ در سخت ترین روز کاری ات چند جنازه را کفن و دفن کردی؟
در این سال ها حدود 800مرده را دفن کرده ام و سخت ترین روز کاری ام مربوط به یک روز تعطیل بود که 5جنازه تصادفی را دفن کردم و خیلی دشوار بود. شخصی قبل از فوتش به ما مراجعه و قبری را برای خودش انتخاب کرد و از ما خواست که حسابی قبر او را تمیز و آماده کنیم چون دو روز دیگر مهمان ما خواهد شد. البته درخواست عجیب دیگری از ما داشت و به ما تاکید کرد زمانی که او را داخل قبر گذاشتیم حتما زیر سرش را بلند کنیم چون او به خاطر خر و پف کردن اذیت می شود. بعد از دو روز جنازه همان شخص را برای تدفین آوردند که تعجب همه ما را برانگیخت چون انگار از زمان مرگش اطلاع داشت.
آیا تاکنون صاحبان عزا درخواست عجیب نبش قبر را از شما داشته اند؟
بله بارها اتفاق افتاده است. زنی بعد از فوت فرزندش به مدت یک ماه هر روز به ما مراجعه می کرد و از ما می‌خواست روی قبر فرزندش را باز کنیم چون او شب ها خواب می بیند که فرزندش زنده است. ما هم زن داغ دیده را دلداری می دادیم و راهی خانه اش می کردیم. روزی یک نفر مراجعه کرد و بیل و کلنگ خواست و وقتی جواب رد شنید به زور بیل و کلنگ را از ما گرفت و قصد داشت قبر پدرش را باز کند. مدام داد و فریاد می زد و می گفت می خواهد پیش پدرش برود چون دیگر طاقت دوری او را ندارد.
آیا تا حالا از دست صاحبان عزا کتک خورده ای؟
بله، زیاد اتفاق افتاده است چون آن ها معمولا در حال طبیعی نیستند شاید ما را دشمن خودشان فرض می کنند که می خواهیم به زور عزیزان فوت شده شان را دفن کنیم. روزی حین دفن دو جنازه از سوی فرزندان شان با سنگ مورد ضرب و شتم قرار گرفتم چون از نظر روحی و روانی شرایط درستی نداشتند برای همین مخالف دفن پدرانشان بودند و می گفتند آن ها زنده هستند و نمی خواهند زنده به گور شوند.
حرف آخر.
بعضی از روزها بعد از آماده کردن قبر قبل از دفن میت چند لحظه ای داخل آن می خوابم تا فضای داخل قبر را تجربه کنم چون حس سبکی به من دست می دهد. سعی می کنم در برخورد با دیگران عدالت را رعایت کنم. با این که بیش از 10شغل را تجربه کرده ام اما هیچ کدام مثل کار تدفین احساس آرامش و نزدیکی به خدا را به من نمی دهد، حتی زمان مرخصی دلم برای آرامستان تنگ می شود. خانواده ام با این کارم مشکلی ندارند چون معتقدند این کار ثواب دارد.
/روزنامه خراسان شمالی