از «آلتی توپ»، «آشّق» تا «چیلّیک»
کد خبر: ۶۲۸۵۱۰
تاریخ انتشار: ۱۹ تير ۱۳۹۷ - ۱۰:۴۲ 10 July 2018

اگر چه این روزها حال بازی های بومی و محلی در بیشتر مناطق خراسان شمالی به واسطه جشنواره هایی که برگزار می شود خوب است ولی هنوز هم هستند بازی هایی که در بعضی از مناطق غبار فراموشی بر آن ها نشسته است مانند بازی های بومی و محلی در جرگلان که با وجود تنوع و بکر بودنشان فراموش شده اند. این روزها تصویر کودکان گالش پوش با لباس های خاکی و «آشّق» (قسمتی از استخوان پای گوسفند) به دست که یک دل سیر توی کوچه بازی کرده اند یا جوانان بی آلایشی که اوقات بیکاری شان با «آلتِی توپ» (نوعی بازی بومی) سرگرم بوده اند کمیاب است و این بازی ها جای شان را به بازی های رایانه ای و نوین داده اند و به عنوان نوستالژی از آن ها یاد می شود. بازی هایی که متناسب با فرهنگ غنی و ظرفیت مردم ترکمن و منطقه بوده و البته معرف این قوم، حالا به باد فراموشی سپرده شده اند و کمتر کسی سراغی از آن ها می گیرد. در جرگلان در کنار این که نگذاشته اند «گورش» یا همان کشتی با کمربند فراموش شود دیگر بازی های بومی و محلی و بازی هایی که بستر آن ها هنوز هم در این منطقه وجود دارد و با گذر زمان تغییر نکرده است فراموش شده اند. ساکنان منطقه با آن که زمین های خاکی شان برای بازی آلتی توپ(آلتن توپ)،آشّق،چیلّیک و دیگر بازهای محلی مهیاست و جای خود را به فضاهای سرپوشیده نداده، به استقبال رشته های نوین ورزشی رفته اند که حتی سقفش را هم ندارند. در این که جرگلان ظرفیت و استعداد لازم را در اکثر رشته های ورزشی دارد شکی نیست اما فراموشی بازی های محلی که با باورها و فرهنگ قوم این منطقه گره خورده، فرصت یادگیری و زمینه شور و نشاط را از کودکان و نوجوانان این منطقه گرفته است‌. در این باره یکی از اهالی جرگلان می گوید: هر منطقه و قومی بازی های بومی و محلی سازگار با باورها و فرهنگ خود را دارد و این مقوله در قوم ترکمن به سبب اصالت و فرهنگ غنی گسترده است. محمدی تصریح می کند: در گذشته به ویژه در فصل بیکاری، اهالی منطقه به بازی های محلی مشغول می شدند به طوری که در ایام عید قربان تاب سواری و بازی آلتن را که مختص جوانان بود باشکوه انجام می دادند اما در حال حاضر بازی هایی نظیر فوتسال و والیبال که البته جوانان مستعدی نیز در این رشته‌ها وجود دارند پررنگ تر شده اند. وی به بازی آشّق که با حضور پرشور کودکان با لباس های محلی و سوزن دوزی شده برگزار می شد اشاره می کند و می افزاید: این بازی که محدود به گروه سنی خاصی نبود و هنوز هم طرفدارانی دارد مهارت هایی مانند اعتماد به نفس، سرعت عمل، ذکاوت و تمرکز در کودکان را ارتقا می داد و وسیله بازی (آشّق) از قسمتی از استخوان پای گوسفند تهیه می شد که بعضی مواقع با سرب پر و رنگ آمیزی می شد و درشت ترین آن را گَنَک می نامیدند. وی اضافه می کند: برای پاسداشت آیین ها و بازی های محلی باید مسابقاتی در این بخش برگزار شود. به گفته وی، مسئولان شهرستان نیز آن گونه که باید به این بازی ها نپرداخته اند و مسابقاتی در این زمینه برگزار نشده است‌. یکی دیگر از اهالی به فضای سالم و شادی که بازی های بومی و محلی قوم ترکمن در کنار حضور سبز ساکنان روستا به وجود می آورد اشاره می کند و می گوید: بازی های کودکان و نوجوانان معمولا با «ساناووچ لار» (اشعاری که معنا و مفهوم خاصی ندارد و صرفاً برای تقویت حافظه است) همراه می شد که در نوع خود شبیه کارگاه مهارت های زندگی بود‌ و بازیکنان را برای یک زندگی روستایی آماده می کرد ولی امروزه جای خالی آن در میان کودکان تبلت به دست به شدت احساس می شود‌. یزدانی ادامه می دهد: بازی های دخترانه که در گذشته دختران ترکمن با شعرخوانی انجام می دادند و در کنار آمادگی جسمانی، سلامت روانی را برای آن ها به همراه داشت اکنون در حال فراموشی است. وی اظهار می کند: اکثر بازی ها در میان قوم ترکمن به نوعی با شیوه زندگی، کار و باورهای آنان در ارتباط است و امروزه بر حفظ آن ها تاکید می شود و این امر در صورتی میسر می شود که جشنواره های بازی های بومی و محلی و مسابقات مختص بازی های محلی برگزار شود. رئیس اداره ورزش و جوانان راز و جرگلان در این باره می گوید: ورزشکاران جرگلانی در میادین مختلف خود را ثابت کرده اند و ظرفیت های ورزشی منطقه محدود به رشته خاصی نیست. «آتشکده» با اشاره به برگزاری مسابقات گورش در طول سال در جرگلان تصریح می کند: بازی های بومی و محلی نباید فراموش شوند و در کنار شکل گیری هیئت ها و رشته های ورزشی باید این میراث را حفظ کنیم. وی اظهار می کند: تقدیر از پیش کسوتان بازی های بومی و محلی و برگزاری مسابقاتی در این راستا را در برنامه داریم./روزنامه خراسان شمالی

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار