خراسان شمالی 300 کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان دارد که همه مسئولان از این موضوع به عنوان یکی از فرصت‌های خوب این استان 900 هزار نفری برای توسعه اقتصادی و اشتراکات فرهنگی، یاد می‌کنند. اما مرور نقشه گمرک‌های مرزی کشور، نتیجه ناامید کننده‌ای را نصیب مردم خراسان شمالی می کند و متاسفانه، خراسان شمالی تنها استان کشور است که با یک کشور دیگر هم مرز است و گمرک مرزی ندارد. این در حالی است که وضعیت شاخص‌های توسعه‌ای خراسان شمالی در پایین‌ترین رتبه‌ها قرار دارد و توسعه مرزی استان می‌تواند گره گشای بسیاری از مشکلات باشد.
این موضوع نشان می‌دهد این میزان از مرز مشترک که از آن به عنوان فرصت یاد می‌شود، تاکنون فقط در کلام مسئولان مطرح و روی کاغذ ماندگار شده و با وجود این‌که قریب به یک دهه است که موضوع بازارچه مرزی پرسه سو مطرح و به ظاهر پیگیری‌هایی هم از سوی مسئولان استانی و حتی در سطح ملی انجام شده، ولی پرونده این طرح، پس از مخالفت کشور ترکمنستان که ابتدا بارها از موافقت آن توسط مسئولان مختلف، سخن رانده شده بود، بسته شده و طرح مسکوت مانده است.
اما حالا رایزن بازرگانی ایران در ترکمنستان، نظر دیگری دارد و معتقد است با وجود مخالفت کشور ترکمنستان برای این موضوع که دلایل خودش را دارد می توان این طرح را به سرانجام رساند و در خراسان شمالی معبر مرزی با کشور ترکمنستان ایجاد کرد اما مشروط بر این‌که موضوع در کمیسیون اقتصادی مشترک دو کشور مطرح شود.
توجیه اقتصادی و اشتغال زایی بهتر
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان شمالی با برشمردن مزایای ایجاد بازارچه مرزی پرسه‌سو، می‌گوید: با فعال شدن این بازارچه، بخش زیادی از مشکلات بازرگانان خراسان شمالی در صدور کالا به ترکمنستان و واردات از این کشور، برطرف می شود.
«صمدی» می‌افزاید: علاوه بر آن، ایجاد این بازارچه مرزی می تواند هزینه های حمل و نقل و صدور کالا از استان به ترکمنستان را کاهش دهد.
وی تصریح می‌کند: احداث بازارچه مرزی پرسه‌سو نسبت به باجگیران و اینچه‌برون توجیه اقتصادی و اشتغال زایی بهتری خواهد داشت زیرا این مرز از گذشته محل عبور و مرور بوده است.
به گفته وی، برای رفتن به بازارچه مرزی اینچه‌برون به عشق‌آباد ترکمنستان، باید ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر کویر را طی کنیم یا از باجگیران تا عشق‌آباد حتی یک روستا هم مشاهده نمی شود اما از منطقه پرسه‌سو در خراسان شمالی تا عشق‌آباد روستاهای بسیاری وجود دارد، بنابراین راه اندازی این بازارچه رونق اقتصادی خوبی را برای استان به دنبال خواهد داشت.
وی تصریح می‌کند: کشور ترکمنستان با وجود پیگیری‌های فراوان انجام شده، تاکنون برای راه‌اندازی این بازارچه مرزی موافقت نکرده است ولی این باعث نمی‌شود خراسان شمالی پیگیری ایجاد این بازارچه را متوقف کند و همچنان در تلاش هستیم تا بتوانیم این موضوع را به نتیجه برسانیم.«صمدی» می‌گوید: خراسان شمالی به عنوان استان مرزی، معبری برای ورود و خروج به کشور همسایه، راه‌آهن، فرودگاه بین‌المللی، بنادر آزاد، منطقه ویژه اقتصادی و در مجموع زیرساخت‌های لازم را ندارد و اگر زیرساخت‌های لازم در استان فراهم شود، به طور قطع بر تمایل کشور مقابل برای راه‌اندازی این بازارچه مرزی، تأثیر مثبت خواهد گذاشت.
اگر از گمرک نظرخواهی کنند...
مدیرکل گمرک خراسان شمالی در این باره می‌گوید: گمرک زیرمجموعه‌ای از معبر رسمی مرزی است که وقتی پیگیری‌های مربوط به آن از طریق استانداری و دستگاه‌های مربوط به نتیجه رسید، موضوع به گمرک برای استقرار در محل، اطلاع داده می‌شود.
«جعفری» می‌افزاید: البته چنان چه درباره این موضوع از گمرک نظرخواهی کنند، نظر مثبت‌اش را در این باره اعلام خواهد کرد ولی ورود گمرک به این پرونده در مرحله دوم و پس از توافق طرفین برای ایجاد این معبر مرزی است.
نشدنی نیست
در این باره رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی می‌گوید: درست است که کشور ترکمنستان فعلاً با ایجاد بازارچه مرزی پرسه‌سو مخالفت کرده ولی این به این معنی نیست که این کار نشدنی است.
«قربانی» اظهارمی‌کند: با توجه به معبرهای مرزی که کشور ترکمنستان با ایران دارد، به نتیجه رساندن این موضوع سخت است ولی نشدنی نیست و با برگزاری جلسه‌ها و نشست‌های مشترک و رو در رو و نیز مذاکره و تفاهم نامه، می‌توان موضوع را به نتیجه رساند.
وی می‌افزاید: البته باید پیگیری‌هایی در سطح ملی درباره ایجاد این معبر مرزی انجام شود تا بتوان زودتر این طرح را به نتیجه رساند.
آخرین مکاتبه چیست؟
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی از ابلاغ نامه‌ای طی روزهای اخیر از سوی وزارت امور خارجه به استانداری در خصوص این معبر مرزی خبر می‌دهد و می‌گوید: با توجه به رایزنی‌ها و پیگیری‌ها و ملاقات طرف ایرانی با کشور ترکمنستان، این کشور تمایلی به این موضوع ندارد.
«محمدرضا موفق» اظهارمی‌کند: با توجه به این‌که راه‌های دسترسی ترکمنستان به مرزهای خراسان شمالی مناسب نیست و برخی شوسه و بعضی خاکی است عملاً انگیزه‌ای برای ایجاد معبر پنجم ندارد و تمام تأکیدش بر این است که از ظرفیت همین 4 معبری که در استان‌های خراسان رضوی و گلستان دارد و هنوز هم بهره‌برداری از آن‌ها به صددرصد نرسیده است استفاده کند.
چنان چه ایرادها برطرف شود...
این در حالی است که رایزن بازرگانی ایران در ترکمنستان به گزارشگر روزنامه خراسان شمالی می‌گوید: کشور ترکمنستان برای ایجاد بازارچه مرزی پرسه‌سو تمایلی ندارد زیرا از یک طرف 4 معبر مرزی با ایران دارد که از ظرفیت کامل آن‌ها بهره‌برداری نمی‌شود و از سوی دیگر طبق بررسی و بازدیدهای صورت گرفته، مسیر از نظر زیرساخت‌های جاده‌ای خیلی مناسب نیست.
«خرمالی» می‌افزاید: با این حال چنان چه ایرادها برطرف و موضوع در کمیسیون اقتصادی مشترک دو کشور مطرح شود، احتمال دارد پرونده بازارچه مرزی پرسه‌سو که هم اکنون از نظر کشور ترکمنستان منتفی است، دوباره به جریان بیفتد.
به گفته وی، گمرک جمهوری اسلامی ایران باید درخواست طرح این موضوع در کمیسیون اقتصادی مشترک دو کشور را ارائه دهد./روزنامه خراسان شمالی