به گزارش تابناک
یزد،امروزه نظام
آماری کشورها ارتباط مستقیمی با توسعه یافتگی آن کشورها دارد چرا كه بنيان
تمام برنامه‌ريزي‌هاي خوب، دقيق و مناسب كه پايه‌ريز توسعه يافتگي كشورها
قلمداد مي‌شود، همين آمارهاي به‌روز و صحيح است.
امروز علم آمار به
عنوان زيربناي توسعه و اساس برنامه‌ريزي كشورها همانند خواندن و نوشتن به
يکي از ضروريات جوامع پويا تبديل شده لذا به توصيه نهادهاي بين‌المللي در
بسیاری از کشورهای دنیا، روزي تحت عنوان روز جهانی آمار نامگذاري و گرامی
داشته می‌شود.
امسال نيز از سوي سازمان ملل براي دومين بار پس از
سال 2010 ميلادي، روز بیستم اکتبر سال ۲۰۱۵ مصادف ۲۸ مهر ۱۳۹۴ به عنوان روز
جهانی آمار نامگذاري و با هدف فرهنگ‌سازي بيشتر در اين حوزه، شعار اين روز
"داده بهتر، زندگی بهتر" اعلام شد.
هر چند شعار امسال روز جهاني
آمار بيانگر اين نكته مهم است كه اگر اشخاص و دستگاههای تولیدکننده آمار،
داده‌هاي خوبی را ارائه دهند و آمارهای آلوده ندهند، شاهد زندگی بهتري در
جوامع خواهیم بود ولي بازهم بسياري به بهانه‌هاي واهي و نادرست از ارائه
اطلاعات و داده‌هاي صحيح سرباز مي‌زنند و گاهاً واهمه دارند.
"محمد
حمید فخرالدین" معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان
یزد در ميزگردي كه در دفتر خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) – منطقه يزد
برگزار شد، پيرامون اهميت موضوع آمار، ابتدا به ساختار كنوني نظام آماري
استان اشاره و تصريح كرد: دفتر آمار و اطلاعات استانداری که پس از احیای
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و
برنامه‌ریزی تبدیل شده است و براساس شرح وظایف و ساختار نیروی انسانی،
وظیفهی جمع‌آوری، تولید، پردازش و نشر آمار را برعهده دارد.
این
مقام مسئول افزود: غالباً آمار از طریق سرشماری‌‌ها، طرح‌های آماری دفاتر
استاني و يا حاصل آمارهاي ثبتي دستگاه‌هاي اجرايي جمع آوری می شود و براي
انتشار در اختيار مركز آمار ایران قرار مي‌گيرد.
وي همچنين به برخي
از پيش‌نيازهاي توليد آمار اشاره كرد و گفت: در دو حوزه‌ي سرشماري‌ها و
طرح‌هاي آماري به طور مستقيم براي چارچوب‌سازي نيازمند نقشه هستيم لذا یکی
از وظایف اين معاونت در حوزه بهنگام‌سازی نقشههای شهری و روستایی به صورت
بلوك‌بندي شده است.
فخرالدين خاطرنشان كرد: به عبارتي اين معاونت
در چهار گروه بهنگام‌سازي نقشه، گروه سرشماري‌ها و طرح‌هاي آماري، گروه
حساب‌هاي منطقه ای و گروه آمارهای ثبتي، در اين حوزه فعاليت مي‌كند كه در
این ساختار سازمانی مجموعاً متشكل از 10 نفر نيروي انساني است.
وي
متذكر شد: معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنام ریزی استان به
لحاظ ساختاری به نحوی است که میتواند گستردهتر یا متمرکز شود به عنوان
نمونه در طرح سرشماری کشاورزی 93، مجموع نیروهای بکارگرفته شده در طرح به
حدود 250 نفر رسید ویا در سرشماري نفوس و مسكن 95 اين تعداد براساس
پيش‌نويس طرح در استان به يك‌هزار نفر نيز خواهد رسيد.
انجام 95 درصد از طرح‌هاي آماري توسط بخش خصوصياين
مسئول در اين رابطه خاطرنشان كرد: با توجه به سیاست برون‌سپاری، 95 درصد
از طرح‌های آمارگیری استان از طريق بخش خصوصی كه شامل پنج شرکت آماری
دارای گرید و مجوز از مركز آمار ايران هستند، انجام و در مورد سایر طرح‌ها
مانند سرشماریهای عمومی، به لحاظ حساسیت طرح، خود معاونت آمار اقدام به
سرشماری میکند.
به گفته‌ي وي، معاونت آمار و اطلاعات سازمان
مدیریت و برنامه‌ریزی یکی از معدود حوزه‌هاي سازمان مديريت است که از
روزهاي آغازين سال برای طول سال، برنامه‌ي اجرایی دارد و فعالیت خود را بر
طبق برنامه اعلام شده در حوزه آمارگیری شروع میکند.
وی با اشاره
به ارائه گزارش ماهانه از روند اجراي طرح‌ها و برنامه‌ها به مركز، مهمترین
طرح‌های سرشماری صورت گرفته يا در دست اقدام اين مركز را انجام سرشماری
عمومی کشاورزی در آبانماه سال گذشته، برگزاري طرح آزمایشی نفوس و مسکن در
سال جاری و انجام طرح اصلی سرشماری در سال آینده برشمرد.
مرکز آمار ایران تنها مرجع نشر آمار رسمی استفخرالدين
يادآور شد: از آنجایی که مرکز آمار ایران مسئول تهیه و انتشار آمارهای
رسمی کشور محسوب می‌شود، معاونت آمار و اطلاعات استانها بازوان توانمند
مرکز آمار ایران در تولید آمار به شمار میآیند که این آمار میتواند از
برش استانی برخوردار باشند.
وي در مورد ارائه برخی آمارها از سوی
مراجع دیگر مانند بانک مرکزی، اظهار کرد: همان طور که گفته شد مرکز آمار
ایران مسئول انتشار آمار رسمی در کشور است ولي در برخي موارد بانک مرکزی با
توجه به وظيفه و تخصص ذاتي، آماري را ارائه مي‌دهد كه به عنوان شاهد و
گواه در كنار آمار منتشره توسط مركز آمار ايران، از آنها استفاده مي‌شود.
معاون
آمار و اطلاعات سازمان مديريت استان در رابطه با وجود برخی نگرانیهای
مردمی در رابطه با ارائه دادههای صحیح در سرشماري‌هاي عمومي، اظهار کرد:
برابر با ماده هفت قانون تاسیس مرکز آمار ایران، هر شخص ساکن در جمهوری
اسلامی ایران و حتی اتباع ایرانی ساکن در خارج از کشور موظف هستند تا به
کلیه پرسشهای سرشماری‌‌ها و طرح‌هاي آماري مرکز آمار ايران، پاسخ صحیح
بدهند.
وی گفت: در ادامه این ماده قانونی نیز تاکید شده است که آمار
و اطلاعاتی که ضمن طرح ها و سرشماریهای گوناگون جمع‌آوری می‌شود،
محرمانه خواهد بود و جز در تهیه آمارهای کلی و عمومي نباید مورد استفاده
قرار گيرد.
وی ادامه داد: همچنین براساس این قانون، استفاده، مطالبه
و استناد به اطلاعات جمع‌آوری شده از افراد، در مراجع قضایی، اداري،
مالیاتی و غیره، موثق نخواهد بود.
به گفته فخرالدين، براساس ماده
هشت این قانون، وزارتخانهها و موسسات وابسته به دولت موظف هستند تا در
ارائه آمارها از تعاریف، مفاهیم، روشها، معیارها و طبقهبندیهای مرکز
آمار ایران تبعیت کنند و مكلف به انجام آمارگيري‌هاي جاري هستند.
اجراي طرح آزمايشي سرشماري نفوس و مسكن در يزد"رضا
ولي زاده" رييس گروه اجراي طرح‌هاي آماري و سرشماري معاونت آمار سازمان
مديريت استان با بيان اين كه عمدتاً سه نوع سرشماری: کارگاههای صنعتی،
بخش کشاورزی و سرشماری نفوس و مسکن در کشور انجام می شود، گفت: هر چند قدمت
سرشماری نفوس و مسكن به شش هزار سال پیش برمیگردد، ولي سرشماري عمومي
سال آينده هشتمين دوره سرشماري نفوس و مسكن در كشورمان محسوب مي‌شود.
وي
با اشاره به اين كه اولین دوره سرشماری نفوس و مسکن در ایران مربوط به سال
1335 است، خاطرنشان كرد: سرشماری نفوس و مسکن براساس آخرين تكنيك‌هاي
سرشماري هر 10 سال یک بار در كشور ما انجام مي‌شود ولی با اين وجود در سال
1390 بنا به درخواست دولت قبل، این سرشماری علی‌رغم گذشت پنج سال از
سرشماری قبلی انجام و دوره بعدی آن در سال 1390 انجام شد.
ولي‌زاده
با اشاره به برگزاري طرح آزمایشی سرشماری عمومي نفوس و مسكن در سال جاري در
تمامي استان‌هاي كشور، خاطرنشان كرد: به همین منظور آزادشهر یزد به عنوان
منطقه سرشماری آزمایشی نفوس و مسکن در نظر گرفته شده كه خانوارهای این
منطقه می‌‌توانند از 21 مهرماه تا چهارم آبان ماه اطلاعات خود را به صورت
اينترنتي تكميل كنند، ضمن آنکه از چهارم آبانماه تا چهارم آذرماه نيز
ماموران سرشماري، مراجعه حضوري به اين خانوارها خواهند داشت.
وی هدف
از اجرای آزمایشی این طرح را شناسایی و رفع موانع احتمالی سرشماری اصلی
عنوان کرد و گفت: براساس برآوردهای صورت گرفته در طرح سرشماری آزمایشی
استان يزد، یک‌هزار و 200 خانوار در منطقه آزادشهر مشارکت خواهند داشت.
رييس
گروه اجراي طرح‌هاي آماري و سرشماري استان از جمله محاسن ثبتنام
اینترنتی خانوارهای منطقه سرشماری آزمایشی طرح را صرفهجویی بیشتر در زمان
مراجعه حضوری ماموران و همچنين ارائه کد شناسه به خانوارهای مزبور و ارائه
آن به مامور سرشماری در هنگام مراجعه ذكر كرد.
وی مدارک مورد نیاز
خانوارها هنگام مراجعه ماموران را شناسنامه و کارت ملی تمام اعضای خانواده و
اطلاعات مربوط به کدپستی محل سکونت خانوار عنوان كرد.
اجراي مكانيزه سرشماري نفوس و مسكنوليزاده
در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ابزارهای نوین آمارگیری، از
بهره‌‌گیری کشورمان از آخرین تکنیکها در این حوزه خبر داد و گفت: سرشماری
نفوس و مسكن به روش کاملاً مکانیزه و با استفاده از تبلت انجام مي‌شود.
وي
با اشاره به اهميت سرعت در جمع‌آوري و انتشار آمار، تصریح کرد: اطلاعات
سرشماری در اين روش مستقیماً وارد تبلت می‌شود که منجر به افزایش سرعت جمع
بندی و كاهش زمان انتشار آمار می‌شود.
ولي‌زاده همچنين عنوان كرد:
علاوه بر این نیز با توجه به انتقال سریع و اینترنتی آمار از تبلت به
سامانه مرکز آمار، نظارت بر روند آمارگیری و رفع نواقص احتمالی به سرعت و
دقیق انجام می‌شود.
به گفته‌ي وي، سرشماریهای عمومی در واقع با
هدف چارچوب‌سازی انجام می‌شود و سپس در طرح‌های نمونه‌گیری که شايد به
50 تا 60 طرح در طول سال نيز برسد، استفاده می شود.
وی همچنين اظهار
كرد: علی‌رغم باور بسياري از افراد جامعه که سرشماری نفوس و مسکن را یک
سرشماری جمعیتی میدانند ولي باید گفت شاخص‌هاي متعدد دیگری از جمله
ساختارهای جمعیتی، مهاجرتي، ويژگي‌هاي اجتماعي، شاخص‌هاي بهداشتي، وضعيت
مسكن، آموزش و غيره از آن استخراج می‌شود.
اين كارشناس مباحث
آماري، مهمترین كاربرد نتايج سرشماری نفوس و مسکن را شناسایی اوضاع اقتصادی
و اجتماعی در پایین ترین سطوح جمعیتی عنوان کرد که مي‌تواند بعنوان آمار
پایه در اختیار برنامه‌ريزان و دولتمردان قرار بگیرد.
استخراج دو سوم آمار از طريق آمارهاي ثبتي"جعفر
رحماني" رييس گروه آمارهاي ثبتي معاونت آمار و اطلاعات سازمان مديريت
استان در ابتداي سخنانش با اشاره به روز جهانی آمار و تاکید دبیر کل سازمان
ملل بر گرامیداشت این روز از سوی کشورهای جهان، اهمیت و نقش حیاتی و
تاثیرگذار آمار در سطح کیفیت و توسعه کشورها را يادآور شد.
وي
افزود: شعار امسال روز جهانی آمار، "داده بهتر، زندگی بهتر" تعیین شده که
با دقت می توان دریافت، زندگی بهتر مواردی از جمله اقتصاد بهتر، رفاه بهتر،
آرامش روانی بیشتر و آیندهای روشنتر را در برمیگیرد که همگی تحت
تاثیر داده با کیفیت می تواند بهبود یابد.
رحماني در ادامه با بیان
این که 30 تا 40 درصد آمارهای کشور از طریق سرشماری‌‌ها و مابقی از طریق
آمارهای روزمره دستگاههای اجرایی تهیه می‌شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه
علی رغم پیشرفتهایی که کشورمان در حوزه سرشماری‌‌ها و طرح‌های
نمونه‌گیری داشته، در حوزه آمارهای ثبتی پیشرفت قابل توجهی رخ نداده است.
او
مهمترين بخش‌هاي نظام آمارهاي ثبتي را شامل شناسايي، ثبت و انتقال
دادهها به مرکز آمار، پردازش اطلاعات و ارائه و انتشار آمارها ذكر كرد و
با تاكيد بر اين كه مرکز آمار در خصوص آمارهای ثبتی دستگاه‌هاي اجرايي نقش
راهبر و کمک‌کننده دارد، مهمترين وظیفه مرکز آمار را در این رابطه ارائه
آموزشهای لازم به دستگاه‌هاي مذكور عنوان کرد.
جعفر رحمانی در
عین حال يادآور شد: خوشبختانه معاونت آمار و اطلاعات استان در این رابطه در
استان اقدامات خوب و مثمرثمری را برای آموزش کارشناسان و مدیران میانی
دستگاهها انجام داده است.
مشکلات عمده نظام آمارهای ثبتیرييس
گروه آمارهاي ثبتي معاونت آمار و اطلاعات سازمان مديريت در بخش ديگري از
سخنان خود به عمده مشکلات حوزه نظام آمارهای ثبتی اشاره كرد و گفت:
متاسفانه وظایف آماری معمولاً جزو اولویتهای دستگاههای مذکور قرار
ندارد و شاید مهمترین علت این مشکل نداشتن باور در مورد اهمیت و نقش حیاتی
آمار در توسعه کشور باشد.
وي یکی دیگر از مشکلات این حوزه را عمل
نکردن صحیح برطبق تعاریف و مفاهیم آماری ذکر کرد و دلیل اصلی این مشکل را
بکارگیری نیروهای غیرمتخصص برای بخش آمار در دستگاههای اجرایی و نیز
نظارت نکردن مدیران این دستگاهها بر آمارهای تولیدی دستگاهها عنوان
کرد.
جعفر رحمانی با اشاره به انعکاس نامناسب آمار به صورت عمدی
توسط برخی دستگاهها به عنوان یکی دیگر از مشکلات این حوزه، مشكلاتي مانند
تضاد آمار ارائه شده برخي دستگاه‌هاي اجرايي با منافع آن دستگاه به لحاظ
مسائلي مانند كاهش اعتبارات را يادآور شد و آن را عامل ايجاد نوعي نگاه
غیرکارشناسی به بحث ارائه آمارهاي ثبتي دانست.
وی، ميزان سواد آماري
را نيز در فرهنگ آماري جوامع موثر دانست و با ارائه راهکارهای ارتقاي نظام
آمارهاي ثبتي، گفت: به دستگاهها پیشنهاد ارائه اطلاعات خود‌‌شان در سایت
آن دستگاه را مطرح کردیم چرا که انتشار آنها میتواند منجر به افزایش دقت
در تهیه این آمارها شود.
رحماني همچنین كيفيت‌سنجي اقلام آماری
دستگاه ها را یکی دیگر از این راهکارها عنوان و در پايان سخنانش تاكيد کرد:
قطعاً اگر دادههای آماری مخدوش باشد، با بهترین پردازشها نیز نتایج
مطلوبی را به دنبال نخواهد داشت و این مضمونی از شعار امسال روز جهاني آمار
است.
حوزه گسترده نظام آمارهاي ثبتي"محمد
حميد فخرالدین" معاون آمار و اطلاعات سازمان مديريت استان نيز در اینباره
با اشاره به وجود 170 دستگاه اجرایی در استان به گستردگی این حوزه اشاره
کرد و گفت: خوشبختانه در استان یزد اراده خوبی برای اصلاح آمار و اطلاعات
وجود دارد و استاندار محترم و ریاست محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی
استان تاکید زیادی روی تولید آمار دقیق و صحیح دارند.
وی در مورد مشارکت بیشتر مردم در این حوزه نيز اظهار کرد: این مهم نیازمند فرهنگ‌سازی و اعتماد سازی بیشتر است.
فخرالدین
همچنين در مورد گلایه برخی از پژوهشگران و اساتید در مورد کسب آمارهای
مورد نیازشان، اظهار کرد: متاسفانه بسیاری از این افراد در اغلب موارد با
نحوه دستیابی به این اطلاعات آشنایی ندارند یا متقاضی اطلاعاتی هستند که با
ماموریت های این مرکز همخوانی ندارد و گاهاً نیز به لحاظ اخلاقی از
ارائه برخی از آمار به افراد معذور هستیم.
وی ادامه داد: با این حال
غالباً معاونت آمار هر ساله چکیده شاخصهای آماری سرشماری‌‌ها را منتشر
می کند و نتایج سرشماری‌‌ها در سایت مرکز آمار و سالنامههای آماری برای
استفاده علاقمندان درج می‌شود.
معاون آمار و اطلاعات سازمان مديريت
و برنامه‌ريزي استان در پایان اين نشست نيز با اشاره به رويكرد گسترش
تعاملات سازمان و اين معاونت با رسانهها، آموزش رسانهها در مورد تعاریف و
استانداردهای آماری را ضروری خواند و پیشنهاد برگزاری کارگاههای آموزشی
برای رسانهها در مورد مفاهیم آماری را مطرح کرد.
نگاه راهبردی سازمان براي توسعه پایدار و متوازن"مسعود
طوفان" رییس حوزه ریاست و روابط عمومی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان
یزد نيز در اين نشست با اشاره به اين كه يكی از مهمترین برنامه‌ها و
اولویتهای دولت یازدهم، احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی در کشور و در
استانها بود، اظهار كرد: احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی یک از مطالبات
و خواستههای عمومی به ویژه در بدنه مدیریتی و کارشناسی محسوب می‌شود که
خوشبختانه در استان یزد نیز محقق شده است.
وي گفت: سازمان مدیریت و
برنامه‌ریزی فراتر از بخشینگری و جزئینگری، متعهد و ملزم به نگاه
راهبردی و کلان به منافع ملی و استان است زیرا به طور کلی ماموریت این
سازمان، طراحی و فراهم کردن زیرساختها و راهبردهای توسعه پایدار و متوازن
در استان است.
به گفته طوفان، این سازمان هم اکنون در حال انجام
بازیابی و ماموریتهای خود است و بازگشت روحیه کارشناسی و تخصصی در حوزه
توسعه را در دستور کار دارد.
وي در اين رابطه خاطرنشان كرد:
متاسفانه در سالهای گذشته تصویر ناخوشایندی در ذهن مردم از رکود، تورم،
رشد منفی اقتصادی، نرخ بیکاری، افزایش شکاف طبقاتی و جرائم اقتصادی شکل
گرفته است که نشان می‌دهد اگر روند توسعه نامطلوب باشد در دراز مدت،
روندهای اجتماعی و اقتصادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وي با بيان
اين كه نقش رسانه در این زمینه میتواند نقش مطالبهگر برای توسعه متوازن
باشد به نحوی که رسانهها در توسعه استان هم ذینفع محسوب میشوند و هم
همکار، عنوان كرد: برنامه‌ها و روندهای توسعهای در استان نیازمند مشارکت
عمومی و آگاهی مردمی است و این موضوع، اهمیت نقش رسانهها را میرساند.
مسعود طوفان استان تاكيد كرد: رسانهها در اطلاع‌رسانی و شفاف سازی و معتبرسازی اهداف توسعه، نقش محوری و اساسی دارند.
وي
ارائه گزارشهای تحلیلی و کیفی، نقادانه و تخصصی در این خصوص را در روشن
کردن ابعاد برنامه‌ها و تعیین مسیر درست توسعه بسيار موثر خواند.
طوفان
در پايان نيز تاكيد كرد: تغییر گفتمان توسعهای در استان از بخشینگر به
کلان نگر و از آن مهمتر آسیبشناسی گفتمان موجود توسعه از سخت افزاری به
نرم افزاری و برنامه محور توسط رسانههای استان میتواند مورد توجه قرار
گیرد.